Zakończyła się jedna z największych inwestycji rewitalizacyjnych w Bytomiu -  remont zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektonicznego Kolonia Zgorzelec. 13 budynków komunalnych zostało podniesionych z całkowitej ruiny, 10  wyremontowanych zostało dzięki zaangażowaniu wspólnot mieszkaniowych i spółki ZBM - TBS. Nowe oblicze zyskały tereny pomiędzy budynkami.

W ramach rewitalizacji zabytkowego osiedla patronackiego, 23 budynki – 10 budynków wspólnot mieszkaniowych oraz 13 komunalnych pustostanów – zostało kompleksowo wyremontowanych.

– Od początku realizacji tej inwestycji podkreślaliśmy, że Kolonia Zgorzelec to nie skansen, tylko miejsce, w którym toczy się normalne życie. Dlatego tak ważne było, by z jednej strony zachować unikatowy charakter tej zabudowy, ale przede wszystkim poprawić komfort życia  mieszkańców osiedla. Dlatego toalety z piwnic przenieśliśmy do lokali. Tak, żeby mieszkańcy zamieszkali w budynkach nie z XIX wieku, a z XXI wieku – mówi prezydent Mariusz Wołosz.

O trwającej dwa lata inwestycji i jej znaczeniu dla ratowania postidustrialnego dziedzictwa mówił także Łukasz Konarzewski, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków. 

– To był bardzo trudny projekt pod wieloma względami. Cieszę się, że Kolonia Zgorzelec będąca kawałkiem dziedzictwa kulturowego Śląska została uratowana. Dziękuję gospodarzom miasta za współpracę i gratuluje mieszkańcom, którzy w tym odzyskanym po 120 latach stworzonym na nowo miejscu, będą zaczynać nowe życie - mówił Łukasz Konarzewski, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

40 nowych mieszkań

13 budynków komunalnych położonych na terenie Kolonii Zgorzelec zostało podniesionych z całkowitej ruiny. Charakterystyczne familoki wyłączane były z użytkowania od 1999 do 2009 roku. Nieużytkowane przez wiele lat budynki wymagały wymiany stropów, dachów, kominów oraz rektyfikacji, czyli prostowania.

Zakres robót objął więc nie tylko prace konstrukcyjne, renowację elewacji, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej z zachowaniem ich pierwotnego wyglądu, ale też wykonanie nowych instalacji wewnątrz budynku. Wszystkie prace realizowane były w uzgodnieniu oraz pod nadzorem Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

W ramach projektu remontowane były części wspólne budynków, zaś dzięki wkładowi własnemu z budżetu gminy w mieszkaniach przeprowadzone zostały wszystkie prace związane z doprowadzeniem lokali do stanu deweloperskiego w przypadku 7 budynków i pod klucz w przypadku 4 budynków. Docelowo wszystkie budynki będą wyremontowane pod klucz.

– Trwają jeszcze ostatnie prace w trzech budynkach przy Kolonii Zgorzelec 24, 25, 35 oraz ostatnie szlify przy zagospodarowaniu terenów wokół budynków. Do pierwszych czterech budynków wprowadzili się już pierwsi lokatorzy – mówi Magdalena Górak, dyrektorka Bytomskich Mieszkań.

Przekazanie kluczy do mieszkań 

Wśród nowych lokatorów znalazły się rodziny, którym przysługiwał lokal  m.in. z tytułu wykwaterowania z uwagi na planowaną sprzedaż budynku  czy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego nakazującą wyłączenie z użytkowania budynku, w którym dotychczas mieszkali lokatorzy.

Jedną z rodzin, która odebrała klucze do nowego lokalu jest rodzina pana Romualda, który wyprowadził się z poprzedniego lokalu z uwagi na planowaną sprzedaż budynku.

Nowe mieszkanie otrzymały też rodziny pani Natalii i pani Wandy, które zostały wykwaterowane z dotychczasowych lokali z uwagi na inne zamierzenia gminy w wobec tych budynków. Klucze do nowego mieszkania odebrała także pani Agnieszka z rodziną, która od 2022 roku z uwagi na decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego przebywał w lokalu przejściowym, którego częściowe koszty pokrywane były ze środków finansowych Bytomskich Mieszkań.

Nowe chodniki, oświetlenie i zieleń

Dzięki nowemu zagospodarowaniu przestrzeni pomiędzy budynkami, powstała zupełne nowa przestrzeń do życia dla mieszkańców. W ramach inwestycji wykonawca wybudował m.in. plac sportowy, place zabaw, nowe chodniki. Całości dopełniły elementy małej architektury, oświetlenie oraz nasadzenia zieleni, a także element stanowiący serce każdego śląskiego osiedla – klopsztanga.

10 budynków wspólnot mieszkaniowych po remoncie

Zakończyły się też prace w budynkach wspólnot mieszkaniowych w Kolonii Zgorzelec. Projekt obejmował remonty części wspólnych, m.in. remonty dachów, renowacje elewacji, wymianę instalacji elektrycznych, drzwi, okien oraz remonty schodów i korytarzy piwnicznych. Liderem projektu związanego z remontem 10 budynków sześciu wspólnot mieszkaniowych była spółka ZBM-TBS.

Adaptacja budynku dawnej pralni

Bytomskie Mieszkania we współpracy z Fundacją Habitat for Humanity przeprowadzą projekt adaptacji na cele mieszkaniowe dwukondygnacyjnego budynku dawnej pralni położonego w centrum Kolonii Zgorzelec. W budynku ma powstać 7 mieszkań, w tym 3 przeznaczone dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Ważnym założeniem projektu jest poprawa efektywności energetycznej budynku, dlatego w ramach modernizacji obiektu, Fundacja Habitat for Humanity planuje wewnętrzną izolację ścian zewnętrznych budynku oraz zastosowanie odnawialnych źródeł energii. Realizacja projektu ma zaangażować partnerów oraz wolontariuszy Fundacji Habitat for Humanity.

Osiedle z historią

Kolonia Zgorzelec, wybudowana w latach 1897-1901 przez Huberta von Tiele-Wincklera dla pracowników pobliskiej Huty Hubertus (Huty Zygmunt), jest przykładem zespołu urbanistyczno-architektonicznego z okresu rozwoju przemysłu na Górnym Śląsku. Wpisane do rejestru zabytków osiedle obejmuje 34 budynki mieszkalne tzw. familoki dwu- i czterorodzinne. W 2016 roku Kolonia Zgorzelec została włączona do obszaru rewitalizacji. 

Całościowy koszt realizacji obu projektów rewitalizacyjnych: 40,5 mln zł, w tym dofinansowanie z UE: 35,5 mln zł.